مغالطه ها یا خطاهای منطقی(28)

مغالطه ها یا خطاهای منطقی(28)

28.Make (sweeping) glittering generalizations

جزئیات را وِلِش! کُلّی گویی کنید! احکامِ کلّیِ درخشانی از خود صادر کنید جوری که انگار مو لای درزشان نمی رود. چیزی در ردیفِ یا حتی بهتر از «هر گِردی گردو نیست، ولی هر گردویی گِرد است». چرا؟ برای این که بعضی گردوها چندان گردِ گرد نیستند! تا تعریف و تصورِ شما و رقیبتان از «گرد» چه باشد! همگان این را گفته اند و شما نیز بگویید.

هر چه خوبی است به خودتان برگردانید، و هر چه بدی است به خودتان نگیرید و حواله بدهید به جناح دشمن. مثلِ جناب مولانا در مدحِ خسرو(که خودتان باشید) بگویید:

هر چه آن خسروکند، شیرین کند

چون درخت تین که جمله تین کند

هر کجا خطبه بخواند بر دو ضد

همچو شیر و شهدشان کابین کند

با دَم او می رود عین الحیات

مرده جان یابد چو او تلقین کند

با همین قدر از کرامت هم کارتان راه می افتد، ولی کار از محکم کاری عیب نمی کند؛ مثلِ دایی جان ناپلئون جبهه گیری کنید. با مش قاسم ها که طوطی وار حرف شما را تکرار و تأیید می کنند، جبهه تان را تقویت کنید. سند و روایتِ تاریخی رو کنید و ثابت کنید که هر چه انگلیسی ها و طرفدارانشان کرده اند و می کنند بد بوده و هست؛ و اصلاً، پُر بیراه نمی گویید اگر بگویید که هر چه و هر جا بدی است، از همین انگلیسی هاست. برعکس، نشان بدهید که هر حرکتِ فرانسوی، حتی ناپلئونی اش، خوب است.

می گویند:

نعمان بن منذر دمشقی پس از تدمیر(فوت) برامکه بر سر قبور آنان می آمد و مدح آنان می گفت. خبر به خلیفه بردند. او را بخواست تا شکنجه کند.

چون به خدمت رسید خلیفه پرسید: از خشم ما نترسی که مردودینِ ما را مدح کنی؟

گفت: من مردی مالدار بودم و به فاقه افتادم و با اهل خویش به سامره آمدم و به خانه ی فضل بن یحیی رفتم و او مرا به انواع کرامت ها نوازش کرد و حکایت دراز است.

خلیفه را در پایانِ قصه آب در دیده بگشت و فرمود تا خلعتِ و صلتی بزرگوار نعمان را دهند، و چون عطا بدو آوردند گفت: این نیز از برکتِ برمکیان است.

یاد بگیرید! جبهه گیریِ کلّی ، کلّاً، یعنی همین! از دستِ دشمن هم که می گیرد، باز آن را به دوست منسوب می کند:

تشریف خاص خویشتنم داد عقل و گفت

کز برکت برامکه بود آنچه یافتم

وقتی که این حرفْ حرفِ عقل باشد، هر حرفِ دیگری از بی عقلی دانسته می شود.

ادامه دارد